Ba mẹ nào cũng muốn nuôi dạy con thông minh, tài giỏi, hòa nhập tốt với bạn bè và sớm tự lập. Tuy vậy, trí thông minh của trẻ không tự nhiên phát triển theo thời gian mà là nhờ vào những kinh nghiệm đạt được thông qua cuộc sống hàng ngày.
Để làm được điều đó đòi hỏi phụ huynh cần có sự am hiểu sâu sắc, rèn luyện bằng những phương pháp giáo dục sớm để giúp trẻ phát huy tiềm năng. Bên cạnh đó, những gì trẻ trải qua trong những năm tháng đầu đời sẽ định hình nên nhân cách sau này – từ kiểm soát cảm xúc, cách học tập, cảm thông chia sẻ hay tính chất của các mối quan hệ xung quanh.
Dưới đây là một số phương pháp giáo dục sớm được ứng dụng rộng rãi trên thế giới và mang lại nhiều thành công:
Phương pháp tiếp cận giáo dục Reggio Emilia
Là phương pháp giáo dục bắt nguồn từ thành phố cùng tên của nước Ý, Reggio Emilia là một trong những phương pháp tiếp cận giáo dục mầm non thành công nhất, giúp ba mẹ nuôi dạy con phát triển mạnh mẽ, độc lập, đầy sáng tạo và khát khao với kiến thức về thế giới xung quanh. Phương pháp tiếp cận Reggio Emilia được phát triển bởi nhà Tâm lý học Loris Malaguzzi, xây dựng dựa trên 3 nguyên tắc cốt lõi chính: Trẻ em, Môi trường học tập và Người giáo viên. Trong đó, trẻ em được đặt làm trung tâm của việc học, thừa nhận rằng trẻ em có nhiều cách suy nghĩ, hành động, giao tiếp thông qua rất nhiều ngôn ngữ và có lộ trình học tập phù hợp riêng của mình.
Bằng cách vận dụng Reggio Emilia, trẻ có thể phát huy trí sáng tạo, mạnh dạn thể hiện bản thân thông qua rất nhiều cách khác nhau thông qua các học cụ đa dạng hay môi trường học tập sẵn có. Đối với phương pháp này, người giáo viên đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc cho trẻ thử nghiệm những điều mới, đặt những câu hỏi mở và giải quyết vấn đề, giúp các em yêu thích việc đến trường vì được tôn trọng, được khám phá và phát triển tư duy từ những điều các em yêu thích một cách tự nhiên nhất.
Ngoài ra, Reggio Emilia cũng chú trọng đến phát triển kỹ năng vận động tinh, vận động thô của trẻ – từ việc ăn uống đến tự sử dụng các dụng cụ cơ bản, vẽ viết theo ý thích, hay bơi lội chạy nhảy… Tất cả điều này đều nhằm mục tiêu giúp trẻ phát triển toàn diện từ tinh thần đến thể chất, giúp các con luôn thông minh, tư duy nhạy bén và khỏe mạnh.
Được lấy cảm hứng từ phương pháp giáo dục Reggio Emilia, tiêu chí sư phạm của hệ thống trường mầm non quốc tế Wisdomland tập trung vào việc học dựa trên sự tìm tòi và khám phá của trẻ, xoay quanh các giá trị cốt lõi: Tôn trọng – Tự nhận thức – Tự tin – Độc lập – Tò mò – Đa dạng văn hóa.
Phương pháp giáo dục sớm Montessori
Montessori là phương pháp giáo dục sớm được sáng lập bởi nhà giáo dục người Ý Maria Montessori, tập trung vào việc học dựa trên cảm giác thông qua các học cụ trực quan. Phương pháp này tin rằng, mỗi trẻ đều có lộ trình học tập riêng phù hợp, tôn trọng sự phát triển của từng cá nhân, nếu trẻ được phát triển trong môi trường được chuẩn bị kỹ càng, thì các con sẽ có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình.
Montessori tập trung việc phát triển coi người, phát huy nội tại sẵn có. Kể cả trong trường hợp có bất kỳ trẻ nào chậm hơn các bạn cùng trang lứa, thì phương pháp Montessori sẽ không tìm cách đẩy nhanh, mà thay vào đó chú trọng vào phát triển điểm mạnh vốn có của các con. Phương pháp học tập này sẽ kích thích trẻ tò mò về thế giới xung quanh, khuyến khích các con tiếp cận toàn diện với cuộc sống. Giáo viên sẽ đóng vai trò là những người quan sát, điều phối, hướng dẫn trẻ, đồng thời giúp trẻ thấu hiểu được giá trị của cộng đồng, trân trọng người xung quanh.
Không giống như các trường truyền thống, trẻ theo học phương pháp giáo dục Montessori sở hữu một vai trò tích cực trong việc quyết định trọng tâm học tập của mình và thúc đẩy động lực học tập thông qua tính tò mò và sở thích bẩm sinh của trẻ. Từ giáo viên đến các học cụ đều hướng tới xây dựng tính tự giác và khát khao học tập trọn đời của trẻ.
Bên cạnh Reggio Emilia và Montessori được ứng dụng rộng rãi, STEAM, Steiner và Glenn Doman cũng là các phương pháp giáo dục sớm với nhiều ưu điểm vượt trội:
STEAM
STEAM là một phương pháp học tập sử dụng Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering), Nghệ thuật (Art) và Toán học (Maths) để phối hợp giúp trẻ tìm hiểu, đối thoại và tư duy phản biện. Trẻ có thể chưa sẵn sàng để hiểu cách hoạt động của máy móc hoặc các bài toán phức tạp, nhưng nhờ vào STEAM, các con có thể xây dựng nền tảng vững chắc cho việc học trong tương lai bằng cách các trò chơi và thảo luận.
Trẻ sẽ được thử nghiệm, nghiên cứu và khám phá về môi trường xung quanh, hay sử dụng các công cụ đơn giản như bút chì màu, thước kẻ, hoặc những công cụ phức tạp hơn như kính hiển vi và máy tính. Bên cạnh đó, nghệ thuật sẽ khuyến khích sự sáng tạo và cho phép trẻ em minh họa các khái niệm, hay khám phá các con số, những hình dáng của học cụ trong môi trường xung quanh.
Trẻ theo học phương pháp STEAM sẽ có những lợi ích gì?
- Giúp các em suy nghĩ vượt khuôn khổ mà vẫn cảm thấy an toàn để thể hiện những ý tưởng đổi mới và sáng tạo
- Làm chủ việc học và phát triển khả năng thực hành
- Tăng cường tư duy làm việc nhóm
- Hiểu cách thức hoạt động của khoa học, toán học, nghệ thuật và công nghệ ngay từ bé
- Tò mò về thế giới xung quanh và nâng cao trách nhiệm của trẻ trong việc bảo vệ môi trường sống
Triết lý giáo dục Steiner
Được phát triển ở Châu Âu gần 100 năm trước bởi nhà triết học, nhà cải cách xã hội người Áo, Rudolf Steiner, phương pháp giáo dục của ông tập trung vào phát triển nuôi dưỡng tinh thần nhân văn ở trẻ em và thanh niên, cho phép họ phát triển trong một môi trường học tập toàn diện hướng tới sự phát triển về đạo đức, ý thức xã hội và quyền công dân.
Steiner tin rằng sự chủ động, trí tưởng tượng và tính linh hoạt được đánh thức sẽ tạo cơ sở cho việc học tập cũng như tư tưởng đổi mới sau này. Triết lý giáo dục của Steiner tập trung vào Suy nghĩ, Cảm xúc, và Ý chí, không phân biệt học lực, giai cấp, dân tộc hoặc tôn giáo và dựa trên sự hiểu biết về mức độ phù hợp của các giai đoạn phát triển khác nhau của trẻ, giúp nuôi dưỡng sự phát triển của trẻ bằng cách tạo điều kiện cho trẻ vui chơi sáng tạo, tự định hướng. Triết lý giáo dục này được ứng dụng đánh giá cao trên toàn thế giới vì khả năng đào tạo ra những người trẻ có năng lực, có bản lĩnh vững vàng và năng lực đa dạng giúp họ trở thành những công dân có trách nhiệm về kinh tế và xã hội.
Phương pháp Glenn Doman là gì?
Đây là phương pháp dạy trẻ tập trung vào kích thích phát triển não bộ, giúp các con phát huy tiềm năng ngay từ bé. Trong khi giáo dục truyền thống cho rằng trẻ em từ 0-6 tuổi còn quá bé để học, thì phương pháp giáo dục Glenn Doman cho rằng, con người đã mất đi rất nhiều tài năng khi bỏ lỡ giai đoạn này – giai đoạn phát triển vàng của trí não.
Theo rightbraineducationlibrary, sau hơn 40 năm làm việc với trẻ nhỏ, Giáo sư Glenn Doman kết luận rằng mọi trẻ em đều có tiềm năng thiên tài. Tuy nhiên, tất cả phụ thuộc vào cách cha mẹ nuôi dưỡng con mình. Trong mỗi cuốn sách của Glenn Doman, ông luôn nhắc nhở người đọc rằng bạn bắt đầu giáo dục trẻ càng sớm thì trẻ càng dễ phát triển. Phương pháp giáo dục sớm của Glenn Doman mang đến cho trẻ sự kích thích về thị giác, thính giác và xúc giác với tần suất, cường độ và thời lượng tăng dần để ghi nhận cách thức phát triển có trật tự của não bộ.
Trong phương pháp của mình, Doman đã sử dụng những tấm flashcards có chấm đỏ, hình ảnh và chữ, sau đó cho trẻ xem trong thời gian ngắn nhưng nhiều lần trong ngày với số lượng thẻ tăng lên dần theo thời gian. Nhờ vào phương pháp này, trẻ em từ khắp nơi trên thế giới nhanh chóng học được tên của các đồ vật trong khi chơi, nhớ cách viết các từ, giúp các em nhận diện về hình ảnh và kiến thức bách khoa.
